1. Nguy cơ tiềm ẩn khiến sầu riêng Việt Nam mất “chỗ đứng” trên thị trường nông sản thế giới.

Trong những năm gần đây, sầu riêng Việt Nam đã trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực, đặc biệt là tại thị trường Trung Quốc — chiếm đến hơn 90% sản lượng xuất khẩu. Tuy nhiên, từ đầu năm 2025 đến nay, ngành hàng này đang đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng do vấn đề tồn dư Cadimi vượt ngưỡng cho phép. 

Cụ thể, đã có 30 lô hàng sầu riêng Việt Nam bị trả lại từ thị trường Trung Quốc do phát hiện hàm lượng Cadimi vượt mức cho phép. Sự việc này khiến kim ngạch xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam sang Trung Quốc giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và vị thế của sầu riêng Việt trên thị trường quốc tế. 

Không chỉ dừng lại ở con số 30 lô hàng bị trả về, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu đang lo ngại về nguy cơ đánh mất thị trường lớn nhất hiện nay, trong bối cảnh thị trường Trung Quốc ngày càng siết chặt tiêu chuẩn kiểm định an toàn thực phẩm, đặc biệt là về tồn dư kim loại nặng trong nông sản nhập khẩu. 

Điều đáng nói, tình trạng này đang đe dọa nghiêm trọng mục tiêu đưa sầu riêng thành mặt hàng xuất khẩu tỷ đô trong năm 2025 mà ngành nông nghiệp Việt Nam đã kỳ vọng. Nếu không kịp thời kiểm soát tốt vấn đề tồn dư Cadimi, ngành sầu riêng Việt Nam có thể phải đối mặt với hệ lụy lâu dài, mất thị trường, giảm giá trị thương hiệu và đánh mất lợi thế cạnh tranh. 

2. Cadimi là gì? Nguyên nhân do đâu Và tác hại như thế nào?

Cadimi là gì? 

Cadimi (Cd) là một loại kim loại nặng độc hại, thường có mặt trong môi trường đất, nước, không khí do quá trình công nghiệp hóa và sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật không kiểm soát. Trong điều kiện canh tác nông nghiệp, Cadimi dễ dàng thâm nhập vào cây trồng và tích tụ trong các loại trái cây, trong đó có sầu riêng. 

Nguyên nhân gây tồn dư Cadimi trong sầu riêng 

Cadimi có thể xâm nhập vào sầu riêng qua nhiều con đường khác nhau như: 

+ Nguồn nước tưới bị ô nhiễm từ nước thải công nghiệp hoặc khu dân cư. 

+ Đất trồng bị nhiễm kim loại nặng do bón phân hóa học nhiều năm, hoặc khu vực trồng gần khu công nghiệp, mỏ khoáng sản. 

+ Sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật chứa Cadimi vượt ngưỡng cho phép đặc biệt là có trong phân lân. 

+ Thiếu kiểm soát nguồn nguyên liệu đầu vào, dẫn đến Cadimi tích tụ qua các mùa vụ. 

Đặc biệt, vùng đất có pH thấp cũng là điều kiện thuận lợi để Cadimi xâm nhập. Vì vậy, việc quản lý sức khoẻ đất và thường xuyên kiểm tra pH của vườn là yếu tố giúp bà con cải thiện tình trạng nhiễm cadimi. 

Tác hại và tính cấp bách của vấn đề Cadimi 

Điều đáng lo ngại là Cadimi không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng mà còn để lại hậu quả lâu dài cho môi trường đất và nước. Khi tích tụ lâu dài trong cơ thể người qua đường ăn uống, Cadimi có thể gây ra: 

+ Tổn thương thận, rối loạn chức năng gan. 

+ Tăng nguy cơ ung thư, đặc biệt là ung thư phổi và ung thư thận. 

+ Gây biến chứng xương khớp, rối loạn thần kinh và các bệnh mãn tính khác. 

Đáng nói hơn, trong bối cảnh thị trường xuất khẩu đang ngày càng siết chặt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, đặc biệt với nông sản nhập khẩu, vấn đề tồn dư Cadimi trong sầu riêng trở thành mối nguy cấp bách. Không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng mà còn đe dọa nghiêm trọng đến thị trường xuất khẩu sầu riêng Việt Nam, gây thiệt hại lớn về kinh tế và làm giảm uy tín thương hiệu quốc gia. 

Nếu không kịp thời kiểm soát và xử lý vấn đề này, rất có thể ngành sầu riêng Việt Nam sẽ phải đối mặt với các hệ lụy nặng nề: 

+ Bị trả hàng, cấm nhập khẩu vào các thị trường lớn như Trung Quốc, EU. 

+ Mất thị trường xuất khẩu truyền thống, giảm mạnh giá trị kim ngạch. 

+ Ảnh hưởng dây chuyền đến các sản phẩm nông sản khác do mất niềm tin từ đối tác nhập khẩu. 

Chính vì vậy, việc tìm ra con đường giải quyết và kiểm soát tồn dư Cadimi trong sầu riêng là yêu cầu cấp bách, không thể chậm trễ. Cần có những giải pháp đồng bộ, căn cơ từ khâu canh tác, sử dụng vật tư nông nghiệp đến kiểm soát chất lượng trước khi xuất khẩu, nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giữ vững thương hiệu nông sản Việt trên thị trường quốc tế. 

3. Giải pháp ngăn chặn tồn dư Cadimi trong sầu riêng.

Trước thực trạng tồn dư Cadimi đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành sầu riêng Việt Nam, việc triển khai đồng bộ các giải pháp kiểm soát từ gốc đến ngọn là vô cùng cấp thiết. Ngoài các biện pháp truyền thống, hiện nay nhiều doanh nghiệp và nhà vườn đã và đang ứng dụng các giải pháp công nghệ sinh học và dinh dưỡng tiên tiến, đặc biệt là bộ sản phẩm của VINCO — một đơn vị chuyên nghiên cứu và cung cấp giải pháp xử lý đất và dinh dưỡng cây trồng an toàn. 

Kiểm tra và xử lý nguồn đất, nước canh tác 

• Thường xuyên kiểm tra chất lượng đất và nguồn nước tưới, phát hiện kịp thời tình trạng ô nhiễm Cadimi. 

• Sử dụng các sản phẩm xử lý đất chứa Canxi hữu cơ có điện tích dương như: 

• VINCO 79 và Radix Cal5: với thành phần Canxi hữu cơ mang điện tích dương, có khả năng liên kết, đẩy bật kim loại nặng (trong đó có Cadimi) ra khỏi hệ đất, giúp làm sạch môi trường canh tác. 

• Đặc biệt, Radix Cal5 còn có tác dụng nâng pH đất, hạn chế tối đa khả năng hấp thụ Cadimi vào cây trồng và trái, đồng thời cải thiện độ tơi xốp và sức khỏe đất. 

Sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật an toàn, đạt chuẩn 

- Loại bỏ hoàn toàn các loại phân bón chứa hàm lượng kim loại nặng. 

- Bổ sung phân bón tạo mầm bằng sản phẩm Foscrop K 30-20 của VINCO — loại phân bón chứa lân và photphite 2 chiều, chiết xuất dưới dạng lân dễ tiêu, không chứa kim loại nặng, giúp cây trồng tăng khả năng chống chịu stress, phục hồi tốt và đạt hiệu quả làm hoa vượt trội. 

Ứng dụng chế phẩm vi sinh phân giải kim loại nặng 

- Sử dụng sản phẩm Velox của VINCO — chứa chủng vi sinh vật Bacillus chuyên biệt, có khả năng phân giải và làm giảm hàm lượng kim loại nặng trong đất, đồng thời bảo vệ và phục hồi sức khỏe đất lâu dài, góp phần ngăn chặn tích tụ Cadimi. 

- Chuyển đổi dần sang canh tác hữu cơ, canh tác theo tiêu chuẩn GAP, tăng cường sử dụng chế phẩm sinh học, phân hữu cơ vi sinh nhằm cải tạo đất, cân bằng hệ sinh thái đất và giảm khả năng tích tụ kim loại nặng. 

Tăng cường kiểm nghiệm chất lượng trước thu hoạch và xuất khẩu 

- Kiểm tra hàm lượng Cadimi trong đất và trong trái sầu riêng định kỳ, đặc biệt vào giai đoạn trước thu hoạch. 

- Doanh nghiệp xuất khẩu và nhà vườn cần chủ động liên kết với đơn vị kiểm nghiệm và xây dựng quy trình kiểm tra nội bộ, đảm bảo sản phẩm đạt chuẩn trước khi đóng gói và xuất khẩu. 

- Tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật canh tác an toàn, nhận diện dấu hiệu ô nhiễm Cadimi, hướng dẫn sử dụng vật tư nông nghiệp an toàn và quy trình xử lý đất hiệu quả. 

4. KẾT LUẬN 

Việc tồn dư Cadimi trong sầu riêng không còn là nguy cơ tiềm ẩn mà đang trở thành vấn đề cấp bách cần giải quyết ngay lập tức. Ngoài các giải pháp truyền thống, việc ứng dụng các sản phẩm công nghệ sinh học tiên tiến như VINCO 79, Radix Cal5, Velox và Foscrop K 30-20 là hướng đi mới, hiệu quả, an toàn và bền vững giúp nhà vườn và doanh nghiệp: 

- Kiểm soát và giảm thiểu Cadimi trong đất và cây trồng 

- Nâng cao chất lượng sầu riêng, đạt chuẩn xuất khẩu vào các thị trường khó tính 

- Đảm bảo an toàn sức khỏe cho người tiêu dùng và môi trường canh tác lâu dài 

Đã đến lúc ngành sầu riêng Việt Nam cần mạnh dạn thay đổi, ứng dụng giải pháp tiến bộ để giữ vững thương hiệu quốc gia và hướng đến mục tiêu tỷ đô bền vững trong thời gian tới.